Perfect Storm - Wat de snel stijgende rente en gierende inflatie betekent voor onze portemonnee

Half juni 2022 hebben centrale banken in de VS, en in mindere mate ook in Europa, de rente verhoogd om de inflatie te beteugelen.

Deze inflatie was vorig jaar al zichtbaar, maar heeft door de oorlog in Oekraïne een versnelling gekregen. De sancties die opgelegd zijn door het Westen doet de rente nog sneller stijgen. En ondertussen stagneert de economie. De meeste banken en economen verwachten een milde recessie, ik zie een veel somberder scenario en verwacht dat de Eurozone in een recessie belandt, mede door de sancties die wij Rusland opleggen en het Westen als een boemerang treft. Ik ben het dus eens met de recente opmerking van het Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt dat Nederland te maken krijgt met ‘de grootste bestaanscrisis sinds 1945’.

De aanhoudend hoge prijzen zorgen ervoor dat de koopkracht van iedereen erop achteruit gaat en huishoudens ook steeds meer gedwongen worden om te bezuinigen. Als dat massaal gebeurt, zal dat tot een verdere krimp van de economie leiden. Het is niet alleen de prijs van gas en brandstof die ons doet schrikken, maar ook onze boodschappen zijn sinds augustus vorig jaar ruim 12% duurder geworden. De verwachting is dat aan deze prijsstijging voorlopig geen einde komt. Op donderdag 16 juni heb ik bij Omroep Flevoland dit onderwerp besproken en daarbij gekeken naar twee zaken; de krapte op de arbeidsmarkt en de krapte op de woningmarkt. In deze nieuwsbrief zullen we daar kort op ingaan en ook nog een aantal andere onderwerpen noemen die in relatie staan tot de situatie waarin wij verkeren.

Arbeidsmarkt
Overal is een tekort aan personeel, de werkloosheid is nog nooit zo laag geweest. Als het bij een milde recessie blijft (wat ik niet verwacht) is dat probleem vrij makkelijk op te lossen. Kijk en luister wat ik daarover heb gezegd. Anders is het wanneer de recessie hevig wordt, dan zal de werkeloosheid stijgen wat, hoe cynisch dat ook klinkt, een einde maakt aan het tekort op de arbeidsmarkt. Vooral mensen met tijdelijke en losse contracten en zzp’ers zullen dan als eerste geraakt worden omdat bedrijven in crisistijd als eerste snoeien in hun ’flexibele schil’.

Woningmarkt
We zien dat de woningmarkt nu bijna volledig op slot zit en het tekort aan woningen alleen maar groeit. Daarnaast zien we dat steeds minder mensen een huis kunnen betalen, mede vanwege de snel stijgende hypotheekrente. Ik verwacht dat dit jaar de hypotheekrente richting de 5% gaat. Voor starters wordt het zo onmogelijk om een huis te kopen. Toch verwacht DNB niet dat de huizenmarkt zal instorten, maar wel dat de prijzen zullen stabiliseren. Daarmee komt een einde aan de waanzin dat kopers gedwongen werden om meer dan de vraagprijs te bieden. In de genoemde uitzending heb ik uitgelegd welke eenvoudige oplossing er door BLG Hypotheken is gevonden om het tekort aan woningen op te lossen.

Spaarrente
De forse prijsstijgingen zijn een aanslag op ons besteedbare inkomen en ons spaargeld. Vanwege de negatieve rente zien we al dat mensen minder zijn gaan sparen. Over heel 2021 legden we met z’n allen maandelijks 1,1 miljard euro apart voor later, tegen een jaar ervoor gemiddeld nog een bedrag van 1,8 miljard euro. Zoals gezegd verhogen de centrale banken in hoog tempo hun beleidsrentes, commerciële banken rekenen die stijging uiteindelijk door aan particulieren. Daarom is er nu ook geen sprake meer van negatieve spaarrentes voor vermogende spaarders vanaf 100.000 euro. Toch zijn we nog ver verwijderd van hogere spaarrentes. Dat betekent nog steeds dat iedereen met spaargeld inteert. Pas in het najaar verwacht ik dat banken de spaarrentes iets gaan verhogen.

Beleggen
Zowel beleggers in obligaties als ook in aandelen verliezen fors. De obligatiemarkt is met 20% gedaald. Dat is in 200 jaar nog nooit voorgekomen. Door de rentestijgingen is het ook voor eigenaren van obligaties een financieel bloedbad. De Amsterdamse AEX staat nu ruim 20% in het rood. De onzekerheid is enorm. Desondanks zullen sommige bedrijven winst blijven maken, denk aan de wapenindustrie, maar ook de oliesector doet het goed. Ik verwacht dat veel bedrijven de extreem hoge prijzen die zij zelf moeten betalen, op zeer korte termijn door (moeten) berekenen aan hun klanten zonder dat hun winst er erg onder lijdt. Dat maakt het leven voor miljoenen huishoudens nog duurder.

Pensioen
In januari was het gezamenlijk pensioenvermogen gestegen tot ruim 1.800 miljard euro. Een slechte beurs is ook slecht nieuws voor de pensioenfondsen en dus onze pensioenen. De pensioenfondsen hebben sinds begin van dit jaar een verlies geleden van minimaal 200 miljard euro. De hoge rente zorgt er nu voor dat na 14 jaar de pensioenfondsen moeten gaan indexeren omdat ze nu voldoen aan de vereiste dekkingsgraad van 105%. Door de stijgende rente komt voor steeds meer pensioenfondsen de mogelijkheid dichterbij om het pensioen te verhogen, de zogeheten indexatie. De hogere rente zorgt ervoor dat de pensioenfondsen minder geld in kas hoeven te hebben om alle pensioenen in de komende decennia te kunnen betalen. Dat is goed nieuws voor de gepensioneerden en voor de werkenden die nu meer pensioen opbouwen voor later!

En zo zie je dat het contrast tussen het zomerse weer en de donkere wolken boven ons hoofd (Europa) nauwelijks groter kan zijn. We leven in een unieke tijd waarin economische modellen niet langer bestand zijn tegen de grillen van onze ‘leiders’. Het is ieder voor zich en God voor ons allen. (Voor een nadere toelichting of het bespreken van je persoonlijke situatie kun je natuurlijk bij ons terecht 😉).